Jak rozpoznać alkoholizm u kobiet i gdzie szukać pomocy?
Coraz więcej osób zastanawia się, jak chronić swoją prywatność w ochronie zdrowia. To ważne zwłaszcza wtedy, gdy temat dotyczy uzależnienia od alkoholu. Alkoholizm u kobiet bywa silnie stygmatyzowany, dlatego bezpieczeństwo danych ma tu szczególne znaczenie. W tym tekście wyjaśniam, jakie prawa przysługują pacjentce i jak praktycznie z nich korzystać.
Dowiesz się, które dane są szczególnie chronione, kto może je przetwarzać bez Twojej zgody, co może pytać pracodawca oraz kiedy tajemnica lekarska ustępuje przepisom. Pokażę też, jak wycofać zgodę, zadbać o prywatność w grupach wsparcia online i gdzie złożyć skargę, jeśli dojdzie do naruszenia.
Jakie dane medyczne kobieta z alkoholizmem ma prawo chronić?
Chronione są wszystkie informacje o zdrowiu, w tym te dotyczące uzależnienia. To tzw. dane wrażliwe, objęte szczególną ochroną na mocy RODO i polskich przepisów o prawach pacjenta. Ochroną objęte są zarówno dane w dokumentacji medycznej, jak i w systemach elektronicznych.
Przykłady danych chronionych:
rozpoznania, zalecenia, plan terapii i informacje o przebiegu leczenia
wyniki badań, informacje o lekach, wypisy i zwolnienia lekarskie
notatki kliniczne, skierowania, informacje o współistniejących zaburzeniach
dane z aplikacji zdrowotnych i teleporad
dane o uczestnictwie w terapii grupowej czy programach wsparcia
Kto może przetwarzać informacje o leczeniu bez zgody pacjentki?
Bez odrębnej zgody dane może przetwarzać podmiot leczniczy i osoby udzielające świadczeń zdrowotnych. Dzieje się tak wyłącznie w zakresie niezbędnym do diagnozy, leczenia i organizacji opieki. Pracownicy są związani tajemnicą.
Dopuszczalne są także:
laboratoria, apteki i inne jednostki współpracujące przy leczeniu
podmioty przetwarzające dane na zlecenie, np. dostawcy systemów medycznych z umową powierzenia
organy publiczne, gdy wymaga tego prawo, na przykład dla celów sprawozdawczych lub bezpieczeństwa zdrowia publicznego
podmioty dochodzące roszczeń lub broniące się przed nimi, w niezbędnym zakresie
Czy pracodawca może żądać informacji o terapii uzależnienia?
Nie. Pracodawca nie ma prawa pytać o diagnozę, terapię ani wyniki leczenia. Może otrzymać jedynie informacje niezbędne do celów kadrowych, na przykład zwolnienie lekarskie bez rozpoznania, albo orzeczenie lekarza medycyny pracy o zdolności do pracy.
Dopuszczalne są:
skierowanie i orzeczenie z badań profilaktycznych, które nie zawiera diagnozy
potwierdzenie niezdolności do pracy w danym okresie
kontrola trzeźwości na zasadach opisanych w regulaminie pracy i przepisach, bez dostępu do dokumentacji leczenia
W jakich sytuacjach tajemnica lekarska może zostać złamana?
Tajemnica może zostać uchylona:
za świadomą i dobrowolną zgodą pacjentki
gdy przepisy szczególne nakazują przekazanie danych uprawnionemu organowi
w celu ochrony życia lub zdrowia pacjentki lub innych osób, gdy istnieje poważne i bezpośrednie zagrożenie
na potrzeby postępowania sądowego lub obrony roszczeń, w niezbędnym zakresie
w celu zapewnienia ciągłości leczenia między podmiotami medycznymi
W każdym takim przypadku ujawnia się tylko to, co konieczne.
Jakie prawa ma pacjentka do dostępu, sprostowania i usunięcia danych?
Pacjentka może:
uzyskać wgląd do dokumentacji medycznej oraz otrzymać jej kopię
żądać sprostowania danych nieprawidłowych lub niepełnych, na przykład w zakresie danych osobowych lub oczywistych błędów
wnieść uzupełniające oświadczenie, jeśli nie zgadza się z oceną kliniczną
domagać się ograniczenia przetwarzania, gdy kwestionuje prawidłowość danych albo przetwarzanie jest nadmierne
żądać usunięcia danych, gdy są przetwarzane wyłącznie na podstawie zgody lub nie ma już podstaw prawnych do ich przechowywania
Usunięcie dokumentacji medycznej jest ograniczone ustawowym obowiązkiem jej przechowywania przez podmiot leczniczy. Po upływie tego okresu dokumenty podlegają zniszczeniu lub anonimizacji.
Jak pacjentka może wycofać zgodę na przetwarzanie danych?
Wycofanie zgody jest możliwe w dowolnym momencie i działa na przyszłość. Dotyczy to przetwarzania opartego wyłącznie na zgodzie, na przykład przekazywania informacji osobom bliskim, udziału w badaniach lub otrzymywania treści marketingowych.
Jak to zrobić:
ustalić, jakiej zgody dotyczy wniosek i u kogo była złożona
złożyć oświadczenie o wycofaniu zgody w tej samej formie, w jakiej ją udzielono, albo w inny dostępny sposób wskazany przez administratora
zachować potwierdzenie i sprawdzić aktualizację uprawnień w systemie
w razie wątpliwości skorzystać z prawa do informacji o podstawie i zakresie przetwarzania
Jak zabezpieczyć swoje dane przy korzystaniu z grup wsparcia online?
używaj pseudonimu, nie podawaj nazwiska i szczegółów identyfikujących
załóż oddzielny adres e‑mail i włącz uwierzytelnianie dwuskładnikowe
sprawdź regulamin, politykę prywatności i moderację grupy
ograniczaj udostępnianie dokumentów, zdjęć i nagrań, które mogą zdradzać tożsamość
wyłącz geolokalizację i automatyczne zapisy w chmurze
chroń urządzenie hasłem i aktualizuj oprogramowanie
preferuj zamknięte grupy z kontrolą dostępu i jasnymi zasadami
unikaj wysyłania danych medycznych przez publiczne komunikatory
Jak złożyć skargę do organu ochrony danych w razie naruszenia?
Gdy uważasz, że doszło do naruszenia, możesz:
zebrać dowody, na przykład zrzuty ekranu, korespondencję, pisma
zwrócić się do administratora z żądaniem wyjaśnień i podjęcia działań naprawczych
jeśli odpowiedź nie nadejdzie w ustawowym terminie albo jest niewystarczająca, złożyć skargę do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych
opisać naruszenie, wskazać administratora i dołączyć dowody oraz swoje żądania
rozważyć równoległy wniosek do Rzecznika Praw Pacjenta, jeśli problem dotyczy także naruszenia praw pacjenta
w sprawach szkody majątkowej lub niemajątkowej możesz dochodzić odszkodowania przed sądem
Twoje dane dotyczą zdrowia, więc zasługują na szczególną ochronę. Znajomość praw i spokojne, krok po kroku działanie pomagają zatrzymać naruszenia i odzyskać kontrolę nad prywatnością.
Zastosuj swoje prawa już dziś: poproś podmiot leczniczy o informacje o przetwarzaniu, przejrzyj zgody i w razie potrzeby złóż wniosek lub skargę.
